ឡាវ៖កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានក្នុងថ្ងៃទី១ បានបំពុលដោយសម្តីជេរប្រមាជពីលោកឌុយទែរតេចំពោះលោកអូបាម៉ា
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៩:៥៣
ចាប់ពីថ្ងៃអង្គារ ទី៦ កញ្ញានេះទៅ ប្រទេសឡាវធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំជំនួបកំពូលអាស៊ានប្រចាំឆ្នាំលើកទី២៨ និងទី២៩រយៈពេល ៣ថ្ងៃក្នុងទីក្រុងវៀងចន្ទន៍។ នៅក្នុងថ្ងៃទី១ ថ្ងៃនេះ ជំនួបកំពូលអាស៊ានបានផ្តើមកិច្ចប្រជុំរវាងប្រទេសសមាជិកទាំង ១០ប្រទេស។ បន្ទាប់មកនៅថ្ងៃពុធ ទី៧ និងថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី៨ កញ្ញា គឺជាជំនួបកំពូលរវាងអាស៊ានជាមួយប្រទេសដៃគូ រួមមាន ជប៉ុន ចិន កូរ៉េខាងត្បូង អូស្រ្តាលី ឥណ្ឌា អង្គការសហប្រជាជាតិ និងអាមេរិក។ បន្ទាប់មកទៀត ក៏នឹងមានជំនួបកំពូលអាស៊ានបូក និងជំនួបកំពូលអាស៊ីបូព៌ា។ អ្វីជាការកត់សម្គាល់នៅក្នុងជំនួបកំពូលថ្ងៃទី១ គឺសម្តីជេរប្រមាថរបស់លោកប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនឌុយទែរតេចំពោះលោកប្រធានាធិបតីអាមេរិកអូបាម៉ា។
បរិយាកាសរួមនៅក្នុងថ្ងៃទី១ នៃការបើកកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានថ្ងៃនេះ គឺល្អ ព្រោះអ្វីៗបានដំណើរការទៅដូចដែលកម្មវិធីបានគ្រោងទុក។ ប្រមុខរដ្ឋ និងប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអាស៊ានទាំង ១០ប្រទេស រួមទាំងប្រទេសដៃគូផងកំពុងមានវត្តមានស្រាប់នៅទីនេះ។ មានការកត់សម្គាល់ចំនួន ២ ដែលមិនអាចកំបាំងភ្នែកក្រុមអ្នកកាសែតជាតិ និងអន្តរជាតិជាច្រើនរយនាក់ដែលកំពុងមានវត្តមានទីនេះ ពិសេសពលរដ្ឋឡាវរស់ក្នុងទីក្រុងវៀងចន្ទន៍។ កំណត់សម្គាល់ ទី១ គឺការពង្រឹងសន្តិសុខ និងកំណត់សម្គាល់ទី២ គឺការស្ទះចរាចរណ៍។
រឿងស្ទះចរាចរណ៍អាចថាជារឿងមួយធម្មតា ព្រោះអាទិភាពចម្បង គឺការបើកផ្លូវសម្រាប់ដំណើរចេញ ចូលទីកន្លែងប្រជុំរបស់គណៈប្រតិភូជាតិ និងអន្តរជាតិ។ ទាក់ទងនឹងសន្តិសុខ គឺត្រូវបានពង្រឹងដល់កម្រិតកំពូល ដោយរដ្ឋអំណាចឡាវបានដាក់ពង្រាយកម្លាំងប៉ូលិស និងទាហាននៅតាមច្រកផ្លូវធំ តូចតាំងពីអាកាសយានដ្ឋានវ៉ាត់ថៃរហូតដល់ទីកន្លែងរៀបចំជំនួបកំពូល។ ទន្ទឹមគ្នានេះ កម្លាំងប៉ូលិស និងទាហានក៏ត្រូវបានគេដាក់យាមនៅតាមសណ្ធាគារមួយចំនួនដែរ ពិសេសសណ្ធាគារដែលកំពុងស្នាក់នៅដោយប្រមុខរដ្ឋ និងប្រមុខរដ្ឋាភិបាល។ គេមិនមានព័ត៌មានណាមួយទាក់ទងនឹងចំនួនប៉ូលិស និងទាហានដែលរដ្ឋអំណាចឡាវបានប្រើនៅក្នុងឱកាសនេះទេ តែអាចមានជាច្រើនរយនាក់។
ថ្ងៃទី១ ជាកិច្ចប្រជុំកំពូលរវាងប្រទេសសមាជិកអាស៊ាន
ពិធីបើកកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី២៨ និងទី២៩ បានផ្តើមដោយមានពិធីគោរពភ្លេងអាស៊ាន និងការឡើងថ្លែងសុន្ទរកថាស្វាគមន៍ដោយលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី និងសុន្ទរកថាបើកដោយលោកប្រធានាធិបតីឡាវ។ កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានថ្ងៃនេះ គឺជាកិច្ចប្រជុំតែរវាងប្រទេសសមាជិកអាស៊ានដែលបានអនុញ្ញាតឲ្យអាស៊ានរៀបចំពិធីបើកដំណើរការទស្សនាអាស៊ានខួបទី៥០ឆ្នាំ។
បន្ទាប់មក ប្រមុខរដ្ឋ និងប្រមុខរដ្ឋាភិបាលបានចុះហត្ថលេខាលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍អាស៊ានស្តីពីអាស៊ានមួយ ការឆ្លើយតបមួយ។ គឺការឆ្លើយតបរបស់អាស៊ានមួយទៅនឹងគ្រោះមហន្តរាយនៅក្នុងតំបន់ និងនៅក្រៅតំបន់។ បន្ទាប់មក ជាជំនួបរវាងថ្នាក់ដឹកនាំអាស៊ានជាមួយតំណាងអន្តរសភាអាស៊ាន រវាងថ្នាក់នាំអាស៊ានជាមួយតំណាងយុវជនអាស៊ាន និងរវាងថ្នាក់ដឹកនាំអាស៊ានជាមួយក្រុមប្រឹក្សាភិបាលផ្តល់យោបល់ធុរកិច្ចអាស៊ាន។
នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលរវាងប្រទេសសមាជិកអាស៊ាន ថ្នាក់ដឹកនាំអាស៊ានជជែកអំពីដំណើរការកសាងសហគមន៍អាស៊ានដោយកំណត់ចក្ខុវិស័យវែងឆ្ងាយរហូតដល់ឆ្នាំ ២០២៥ រួមទាំងទំនាក់ទំនងផ្ទៃក្នុងរវាងប្រទេសសមាជិក។ ដោយឡែកទាក់ទងនឹងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានលើកទី២៩ ជាមួយប្រទេសដៃគូ ថ្នាក់ដឹកនាំអាស៊ាននឹងជជែកអំពីទំនាក់ទំនងរវាងអាស៊ាន និងបរទេស ពិសេសជាមួយប្រទេសដៃគូដោយផ្តោតលើសំណុំរឿងតំបន់ និងអន្តរជាតិ។ រដ្ឋាភិបាលឡាវបានប្រាប់ឲ្យដឹងនាពេលថ្មីៗកន្លងទៅថា អាស៊ាន និងប្រទេសដៃគូនឹងលើកយកទៅជជែក និងអនុម័តលើឯកសារប្រមាណជា ៤២ឯកសារ។
សម្តីជេរប្រមាថលោកអូបាម៉ាពីលោកឌុយទែរតេបានបំពុលបរិយាកាសក្នុងថ្ងៃទី១
ចំពេលដែលអាស៊ានទើបបើកកិច្ចប្រជុំកំពូលថ្ងៃទី១ ព័ត៌មានមួយដែលបានធ្វើឲ្យគ្រប់គ្នាភ្ញាក់ផ្អើល និងចាប់អារម្មណ៍ គឺទាក់ទងនឹងសម្តីជេរប្រមាថរបស់លោកប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីនឌុយទែរតចំពោះលោកប្រធានាធិបតីអាមេរិកអូបាម៉ាថា ជាកូនស្រីពេស្យា។ ក្រុមអ្នកកាសែតជាតិ និងអន្តរជាតិជាច្រើនរយនាក់ដែលបានមកតាមដានកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានក្នុងប្រទេសឡាវឆ្នាំនេះបាននាំគ្នាជីកសួរក្រុមអ្នកសែតហ្វីលីពីនថា ហេតុអ្វីបានជាលោកឌុយទែរតេប្រើសម្តីជេរប្រមាថលោកអូបាម៉ាយ៉ាងដូចនេះ?។
ក្រុមអ្នកកាសែតហ្វីលីពីនមិនបានឆ្លើយអ្វីឲ្យបានក្បោះក្បាយទេ គ្រាន់តែថា លោកឌុយទែរតេតែងតែប្រើសម្តីរបៀបនេះសឹងតែគ្រប់ពេលជាមួយនឹងឥស្សរជនណាដែលបានលូកដៃខ្លាំងចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ហ្វីលីពីន ពិសេសទាក់ទងនឹងយុទ្ធនាការកណ្តាប់ដៃដែករបស់លោកឌុយទែរតេក្នុងការកំចាត់ពួកជួញដូរ និងពួកប្រើប្រាស់គ្រឿងញាន។ សូមជម្រាបជូនថា គិតមកដល់ថ្ងៃនេះ មានមនុស្សជាង ២ ០០០នាក់ត្រូវបានសម្លាប់ និងមានជាច្រើនរយនាក់ទៀតត្រូវបានចាប់ឃុំដោយគ្មានឆ្លងកាត់ការកាត់ទោសនៅឯតុលាការទេ។
ទង្វើចាស់ដៃរបស់លោកឌុយទែរតេរបៀបនេះត្រូវបានប្រទេសលោកខាងលិចភាគច្រើន ពិសេសអាមេរិក រួមទាំងអង្គការសហប្រជាជាតិ និងអង្គការអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សផងចេញមុខថ្កោលទោសយ៉ាងខ្លាំងក្លា។ លោកឌុយទែរតេធ្លាប់បានឆ្លើយតបច្រើនដងចំពោះប្រតិកម្មរបស់បរទេសដែលឈឺឆ្ងាលរឿងផ្ទៃក្នុងហ្វីលីពីនថា លោកមិនត្រូវការរៀនសូត្រពីនរណា ហើយក៏មិនការឲ្យនរណាបង្ហាត់មេរៀនអ្វីដល់លោកដែរ។
ថ្មីៗកន្លងទៅ លោកឌុយទែរតេក៏ធ្លាប់បានប្រមាថឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិកប្រចាំនៅហ្វីលីពីនជាកូនស្រីពេស្យា និងជាមនុស្សស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា ប្រមាជប្រមុខសង្ឃកាតូលិកសម្តេចប៉ាបហ្រ្វង់ស័រជាកូនស្រីពេស្យា និងបានគំរាមដងហ្វីលីពីនចេញពីសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិ ដោយដើរបបួលប្រទេសផ្សេងដើម្បីបង្កើតអង្គការមួយផ្សេងជាដើម។ ទន្ទឹមគ្នានេះ សម្តីថ្លោសរបស់លោកឌុយទែរតេក៏មាននៅក្នុងស្រុក ដូចយ៉ាងគំរាមសម្លាប់អ្នកកសែតដែលស៊ីសំណូកសូកប៉ាន់ ឬមួយអំពាវនាវឲ្យពលរដ្ឋហ្វីលីពីនសម្លាប់ពួកអ្នកជួញដូរ ប្រើប្រាស់គ្រឿងញានដោយខ្លួនឯង។
លោកឌុយទែរតេ និងលោកអូបាម៉ាមិននិយាយអ្វីទាំងអស់ក្នុងរឿងនេះនាពេលមានវត្តមានរួមគ្នាលើទឹកដីឡាវ
គួររម្លឹកឡើងវិញថា គឺនៅចន្ទ ទី៥ សីហា ពោលមួយថ្ងៃមុនការបើ់កកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានដែលលោកឌុយទែរតេបានប្រើសម្តីជេរប្រមាថលោកអូបាម៉ាថា ជាកូនស្រីពេស្យាក្នុងពេលដែលលោកអូបាម៉ាកំពុងចូលរួមនៅក្នុងជំនួបកំពូល G២០ ក្នុងប្រទេសចិន។ តែនៅថ្ងៃនេះ រដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីនបានចេញផ្សាយសេចក្តីជូនដំណឹងមួយដែលថា លោកឌុយទែរតេបានសម្តែងការសោកស្តាយចំពោះអ្វីដែលលោកបាននិយាយចំពោះលោកអូបាម៉ា។ តែនៅពេលមានវត្តមានរួមគ្នាក្នុងទឹកដីឡាវ លោកឌុយទែរតេ និងលោកអូបាម៉ាមិនបាននិយាយអ្វីបន្ថែមទេទាក់ទងនឹងរឿងអាស្រូវមួយនេះ។
នៅក្នុងសុន្ទរកថាថ្លែងក្នុងទីក្រុងវៀងចន្ទន៍ថ្ងៃនេះ លោកអូបាម៉ាដែលបានស្ថិតក្នុងដែនដីអាស៊ីជាលើកចុងក្រោយក្នុងនាមជាប្រធានាធិបតីអាមេរិកបាននិយាយផ្តោតសំខាន់លើទំនាក់ទំនងរវាងអាមេរិក និងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។ លោកអូបាម៉ាបានថ្លែងដោយសង្ឃឹមថា ទោះបីជាលោកត្រូវបញ្ចប់តំណែងប្រធានាធិបតីនាពេលខាងមុខក៏ដោយ ក៏អាមេរិកនឹងនៅបន្តរក្សា និងពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកដដែរ។ គួររម្លឹកជូនថា នយោបាយការបរទេសអាមេរិកក្នុងជំនាន់លោកអូបាម៉ារយៈពេល ៨ឆ្នាំចុងក្រោយនេះបានផ្តោតសំខាន់នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។
ទន្ទឹមគ្នានេះ លោកអូបាម៉ាក៏បានឆ្លៀតព្រមានកូរ៉េខាងជើងពីការបង្ករឿងដោយបានធ្វើការសាកល្បងនុយក្លេអ៊ែរ និងបាញ់សាកល្បងគ្រាប់មីស៊ីលជាបន្តបន្ទាប់នាពេលចុងក្រោយនេះ។ លោកអូបាម៉ាបានផ្ញើសារទៅកាន់ថ្នាក់ដឹកនាំកូរ៉េខាងជើងថា ទង្វើបង្ករឿងជាបន្តបន្ទាប់របស់កូរ៉េខាងជើងនឹងរឹតតែធ្វើកូរ៉េខាងជើងដែលកំពុងតែឯកោស្រាប់រឹតតែឯកោកាន់តែខ្លាំងថែមទៀត។
ប្រហែលជាគ្មានជំនួបឌុយទែរតេ និងអូបាម៉ាក្នុងប្រទេសឡាវទេ
កុំថាឡើយលោកអូបាម៉ាដែលបាក់មុខ បាក់មាត់ខ្លាំងដោយសារសម្តីជេរប្រមាថពីលោកឌុយទែរតេ សូម្បីតែប្រធានាធិបតីប្រទេសណាក៏ដោយក៏ពិបាកទ្រាំដែរ។ អ្វីដែលកាន់តែពិបាកទ្រាំរបស់លោកអូបាម៉ា គឺវត្តមានរួមគ្នារបស់លោក និងលោកឌុយទែរតេនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានពេលនេះ។ ទោះបីជាលោកអូបាម៉ា និងលោកឌុយទែរតេមិនបានជួបគ្នាដោយផ្ទាល់ក៏ដោយ ក៏ឥស្សជននយោបាយទាំងពីរចៀសមិនរួចពីដើរក្បែរគ្នា និងឃើញមុខគ្នាគ្រប់ពេល។
យ៉ាងណាក៏ដោយ អត់ពីលោកឌុយទែរតេទៅ នៅមាននាយករដ្ឋមន្រ្តី និងប្រធានាធិបតីជាច្រើនទៀតដែលចង់ជួបលោកអូបាម៉ាជាលក្ខណៈទ្វេភាគី។ តែឥឡូវនេះ លោកអូបាម៉ាបានយកម៉ោងដែលគ្រោងជួបជាមួយលោកឌុយទែរតេទៅជួបជាមួយលោកស្រីប្រធានាធិបតីកូរ៉េខាងត្បូងប៉ាក់ គុនហេវិញ។ ទន្ទឹមគ្នានេះ លោកអូបាម៉ាក្នុងនាមជាប្រធានាធីបតីអាមេរិកដែលបានធ្វើទស្សនកិច្ចនៅអាស៊ីលើកចុងក្រោយពេលនេះ ក៏នឹងឆ្លៀតជួបលោកស្រីអ៊ុង សានស៊ូជីម្តងទៀតដែលលើកនេះ ជាជំនួបលើកទី១ តាំងពីគណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឈ្នះឆ្នោតកាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៥ និងក្នុងនាមលោកស្រីអ៊ុង សានស៊ូជីជារដ្ឋមន្រ្តីការបរទេស។
លោកអូបាម៉ាបានថ្លែងថា លោករីករាយនឹងទទួលលោកស្រីអ៊ុង សានស៊ូជីនៅវិមានប្រធានាធិបតីក្នុងខែកញ្ញានេះ ព្រមទាំងគាំទ្រចំពោះប្រជាជនភូមាចំពោះដំណើរផ្លូវឆ្បោះទៅកាន់ពហុបក្ស ប្រជាធិបតេយ្យ និងសន្តិភាព។ ឃើញថា ប្រហែលជាគ្មានជំនួបឌុយទែរតេ និងអូបាម៉ានៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានក្នុងទីក្រុងវៀងចន្ទន៍ ប្រទេសឡាវឆ្នាំនេះទេ។ ភាគីហ្វីលីពីនមានការសោកស្តាយ និងបានធានាដោយសង្ឃឹមថា ជំនួបទ្វេភាគីឌុយទែរតេ អូបាម៉ាអាចនឹងមាននៅពេលខាងមុខ ពិសេសនាឱកាសជំនួបកំពូលអង្គការ APEC នៅក្នុងប្រទេសប៉េរូនាខែវិច្ឆិកាខាងមុខ។
គួរជម្រាបជូនថា អាមេរិក និងហ្វីលីពីនជាសម្ព័ន្ធមិត្តប្រពៃណីដែលគ្មាននរណាអាចកាត់ផ្តាច់បាន និងត្រូវការគ្នាទៅវិញ ទៅមកមិនអាចខ្វះគ្នាបាន ពិសេសហ្វីលីពីនត្រូវការអាមេរិកឲ្យជួយឈឺឆ្អាលកាន់តែខ្លាំងនៅក្នុងជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលហ្វីលីពីនកំពុងប្រឈមមុខខ្លាំងទល់នឹងចិន៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ