អៀរ៉ង់សម្ពោធរោងចក្រអគ្គិសនីដើរដោយថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ
នៅថ្ងៃសៅរ៍ ទី២១ សីហា ២០១០នេះ វិស្វកររុស្ស៊ី និងអៀរ៉ង់ បានចាប់ផ្តើមបញ្ចូលធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមទៅក្នុងម៉ាស៊ីនប្រតិករ នៃរោងចក្រអគ្គិសនីនុយក្លេអ៊ែរមួយកន្លែង ឈ្មោះ Bouchehr។ បើទោះបីជាប្រទេសលោកខាងលិចព្យាយាមរារាំងយ៉ាងណា ទីបំផុត អៀរ៉ង់នៅតែអាចដំណើរការរោងចក្រនុយក្លេអ៊ែរនេះបាន។ ប្រជាជនអៀរ៉ង់គ្រោងរៀបចំពិធីដ៏ឱឡារិកមួយ ដើម្បីអបអរការសម្ពោធរោងចក្រនុយក្លេអ៊ែរនេះ។
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
បទវិភាគរបស់ សេង ឌីណា
រោងចក្រនុយក្លេអ៊ែរ Bouchehr អាចផលិតអគ្គិសនីបាន ១ពាន់ម៉េហ្កាវ៉ាត់។ ប៉ុន្តែ គេត្រូវរង់ចាំប្រមាណជា ១ខែ ទៅ ២ខែទៀត ទើបរោងចក្រនេះ អាចផលិតថាមពលអគ្គិសនីយកមកប្រើប្រាស់បាន។
ការសាងសង់រោងចក្រនុយក្លេអ៊ែរ Bouchehr បានចាប់ផ្តើមឡើងតាំងពី ៣៥ឆ្នាំមុនម៉្លេះ ដោយមានជំនួយពីអាឡឺម៉ង់ និងបារាំង។ ក៏ប៉ុន្តែ ការសាងសង់រោងចក្រនេះត្រូវកកស្ទះចាប់តាំងពីមានបដិវត្តន៍អៀរ៉ង់ នៅឆ្នាំ ១៩៧៩។ នៅចុងក្រោយនេះ គឺរុស្ស៊ីជាអ្នកជួយសាងសង់បង្ហើយ។ រុស្ស៊ីក៏ជាអ្នកផ្តល់ធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូម សម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងរោងចក្រនេះផងដែរ។
កន្លងមក សហរដ្ឋអាមេរិកបានព្យាយាមរារាំងមិនឲ្យរុស្ស៊ីផ្តល់អ៊ុយរ៉ាញ៉ូម ដើម្បីដំណើរការរោងចក្រនុយក្លេអ៊ែរ Bouchehrh នេះ ដោយគេសង្ស័យថា អៀរ៉ង់មានមហិច្ឆតានុយក្លេអ៊ែរយោធា។ ក៏ប៉ុន្តែ ចុងក្រោយនេះ អាមេរិកបានបញ្ឈប់ការតវ៉ាជំទាស់នេះវិញ ក្រោយពីរុស្ស៊ីបានធានាថា នឹងមិនឲ្យអៀរ៉ង់លួចយកធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមទៅផលិតអាវុធ។
ដើម្បីអាចផលិតអាវុធនុយក្លេអ៊ែរបាន គេត្រូវបន្សុទ្ធអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមឲ្យបានយ៉ាងតិច ៩០%។ ចំណែកអ៊ុយរ៉ាញ៉ូម ដែលរុស្ស៊ីផ្តល់ទៅឲ្យអៀរ៉ង់ ពេលនេះ បន្សុទ្ធបានត្រឹមតែ ៣,៥%ប៉ុណ្ណោះ។ ម្យ៉ាងទៀត រុស្ស៊ីបានរៀបចំមិនឲ្យគេយកធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមទាំងនេះទៅបន្សុទ្ធ បន្ថែមទៀតបានទេ។
លើសពីនេះទៅទៀត នៅក្នុងកិច្ចសន្យា អៀរ៉ង់មានកាតព្វកិច្ចបញ្ជូនកាកសំណល់នុយក្លេអ៊ែរទាំងអស់ ដែលចេញពីរោងចក្រ Bouchehr ត្រឡប់ទៅឲ្យរុស្ស៊ីវិញ។ នេះ ដើម្បីចៀសវាងកុំឲ្យអៀរ៉ង់យកកាកសំណល់ទៅចម្រាញ់យកធាតុភ្លុយតូញ៉ូម (Plutonium) មកផលិតអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ។
ដំណើរការរោងចក្រនុយក្លេអ៊ែរ Bouchehr នេះ នឹងត្រូវដាក់ក្រោមការត្រួតពិនិត្យយ៉ាងហ្មត់ចត់ ពីសំណាក់ទីភ្នាក់ងារថាមពលបរមាណូអន្តរជាតិ (AIEA) ពោលគឺចាប់តាំងពីពេលរុស្ស៊ីបញ្ជូនធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូម រហូតដល់ពេលអៀរ៉ង់បញ្ជូនកាកសំណល់នុយក្លេអ៊ែរទៅឲ្យរុស្ស៊ីវិញ។ អ្នកជំនាញនុយក្លេអ៊ែររបស់ AIEA បានអះអាងថា អៀរ៉ង់មិនអាចលួចកេងយកអ៊ុយរ៉ាញ៉ូម ឬកាកសំណល់នុយក្លេអ៊ែរ ទៅផលិតអាវុធ ដោយមិនឲ្យគេដឹងនោះទេ។
នៅក្នុងសំណុំរឿងនុយក្លេអ៊ែរអៀរ៉ង់ អ្វីដែលគេបារម្ភបំផុតនោះ គឺមជ្ឈមណ្ឌលចម្រើនធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមទាំង ១០កន្លែងរបស់អៀរ៉ង់។ រោងចក្រនុយក្លេអ៊ែរ Bouchehr មិនមែនបញ្ហាធំនោះទេ។
គួររំឭកឡើងវិញថា ប្រទេសលោកខាងលិចធ្លាប់បានដាក់សំណើកិច្ចព្រមព្រៀងមួយ ដើម្បីបញ្ចប់វិបត្តិនុយក្លេអ៊ែរអៀរ៉ង់។ សំណើនេះ មានទម្រង់ស្រដៀងគ្នានឹងកិច្ចសន្យារវាងអៀរ៉ង់ និងរុស្ស៊ី នៅពេលនេះដែរ។ គេបានទាមទារឲ្យអៀរ៉ង់បញ្ឈប់រាល់កម្មវិធីចម្រើនធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូម ទាំងអស់។ ជាថ្នូរមកវិញ រុស្ស៊ី និងបារាំង សុខចិត្តយកធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមរបស់អៀរ៉ង់មកបន្សុទ្ធ ដើម្បីយកទៅឲ្យអៀរ៉ង់ប្រើប្រាស់ក្នុងវិស័យស៊ីវិល។ ក៏ប៉ុន្តែ អៀរ៉ង់បានច្រានចោលសំណើនេះ ហើយចចេសបន្តកម្មវិធីចម្រើនធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូមតទៅទៀត៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ