តុលាការពិសេសក្រុងឡាអេ បើកសវនាការកាត់ទោសកំបាំងមុខជនសង្ស័យធ្វើឃាតអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីលីបង់
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:២៧
នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ តុលាការពិសេសក្រុងឡាអេ ប្រទេសហូឡង់ បានបើកសវនាការកាត់ទោសបុរស៤នាក់ ជាសមាជិកក្រុមឧទ្ទាមអេស្បូឡា។ ពួកគេជាប់ចោទពីបទបង្កភេរវកម្ម ធ្វើឃាតអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីលីបង់ រ៉ាហ្វ៊ិក ហារីរី កាលពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០០៥ នៅក្រុងបេរូត។ អំពើភេរវកម្មក្រុងបេរូត ថ្ងៃ១៤កុម្ភៈឆ្នាំ២០០៥ ក៏បានសម្លាប់មនុស្ស២២នាក់ផ្សេងទៀតដែរ។ នៅលីបង់ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះដែរ មនុស្ស២នាក់បានស្លាប់ និង១៥នាក់ទៀតរបួស ក្នុងភេរវកម្មបំផ្ទុះរថយន្តមួយ នៅមុខទីស្នាក់ការរដ្ឋាភិបាលលីបង់ មួយកន្លែង នៅហ៊ែរមេល ភាគខាងកើតប្រទេស។ ទីនោះជាជម្រករបស់ក្រុមអេស្បូឡា។
១- តាមធម្មតា តុលាការក្រុងឡាអេបើកសវនាការកាត់ទោសតែរឿងដែលពាក់ព័ន្ធបទឧក្រិដ្ឋសង្គ្រាម រឺឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិទេ។ ហេតុអ្វីបានជានៅថ្ងៃនេះ តុលាការក្រុងឡាអេ បើកសវនាការកាត់ទោសជនជាប់ចោទពីបទភេរវកម្មទៅវិញ?
នេះជាលើកទី១ហើយ ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រច្បាប់ ដែលតុលាការអន្តរជាតិក្រុងឡាអេ បើកសវនាការកាត់ទោសជនជាប់ចោទ ទាក់ទងអំពើភេរវកម្មនយោបាយ។ តុលាការឡាអេនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ ជាតុលាការពិសេសសម្រាប់ប្រទេសលីបង់ ជាតុលាការអង្គការសហប្រជាជាតិ ស្របតាមសេចក្តីលេខ ១៧៥៧ របស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលបានបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ២០០៧។ តុលាការនេះកើតឡើង ដោយមានការយល់ព្រមពីរដ្ឋាភិបាលលីបង់ កើតឡើងក្រោយភេរវកម្មសម្លាប់លោក ហារីរី អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីលីបង់។ គួរបញ្ជាក់ថា ប្រសិនបើគ្មានការយល់ព្រមពីរដ្ឋាភិបាលលីបង់ទេ នោះតុលាការឡាអេគ្មានសិទ្ធិសម្រេចកាត់ទោសជនឧក្រិដ្ឋដោយខ្លួនឯងឡើយ។
អ្វីដែលពិសេសសម្រាប់តុលាការឡាអេនៅពេលនេះដែរ គឺថា តុលាការឡាអេគ្មានសិទ្ធិដាក់ទោសប្រហារជីវិត រឺក៏ដាក់ទោសជនឧក្រិដ្ឋអោយធ្វើការក្នុងជំរំលត់ដំនោះទេ។
២-តុលាការឡាអេកាត់ទោសភេរវកម្មនៅលីបង់ បង្កើតឡើងដោយមានការយល់ព្រមពីរដ្ឋាភិបាលលីបង់។ អញ្ចឹងមានន័យថា រដ្ឋាភិបាលលីបង់ខ្លួនឯងផ្ទាល់គ្មានសមត្ថភាពស៊ើបអង្កេតភេរវកម្មទេ រឺក៏យ៉ាងម៉េច បានជារហូតដល់ថ្នាក់ត្រូវឆ្លងកាត់តុលាការអន្តរជាតិបែបនេះទៅវិញ ?
នេះជារឿងរ៉ាវស្មុគស្មាញសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលក្រុងបេរូត។ យើងឃើញថា ជនជាប់ចោទទាំង៤នាក់ នៅពេលនេះ ជាសមាជិកក្រុមឧទ្ទាមអ៊ីស្លាមអេស្បូឡា។ ជនទាំង៤នាក់នេះ គ្មានវត្តមានក្នុងសវនាការថ្ងៃនេះទេ។ ជនទាំង៤នាក់ នៅតែគេចខ្លួនបាត់ដដែល។ ក្រុមឧទ្ទាមអេស្បូឡា បានបដិសេធមិនប្រគល់សមាជិកខ្លួនទាំង៤នាក់នេះអោយតុលាការក្រុងឡាអេកាត់ទោសទេ។ ហើយនៅមានសមាជិកអេស្បូឡាទី៥ទៀត ដែលបានទទួលដីកាចាប់ខ្លួន ពីបទបង្កភេរវកម្មធ្វើឃាតអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីហារីរីនេះដែរ។ តែសមាជិកអេស្បូឡាទាំង៥នាក់ នៅតែបន្តគេចពីសំណាញ់ច្បាប់។ ក្រុមអេស្បូឡា បដិសេធតាំងតែពីដំបូងទីម្ល៉េះ ថាខ្លួនមិនបានបង្កអំពើភេរវកម្មកាលពីខែកុម្ភៈឆ្នាំ២០០៥នោះទេ។ ហើយបានទំលាក់កំហុសលើអ៊ីស្រាអែលទៅវិញទេ។
អ្វីដែលស្មុគស្មាញនោះ គឺថាប្រទេសលីបង់កំពុងរងការប្រេះស្រាំ បែកបាក់ជា២បក្សពួក រវាងសកម្មជនកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមនិកាយស៊ុននីត បែបយ៉ាងកូនប្រុសរបស់អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីដែលត្រូវគេធ្វើឃាត ហារីរីនោះ និងអ្នកកាន់និកាយស៊ីអ៊ីត ដូចជាពួកឧទ្ទាមអេស្បូឡានេះឯង។ និកាយសាសនាទាំងពីរនេះ ធ្លាប់ធ្វើសង្គ្រាមប្រយុទ្ធគ្នាដល់ទៅ១៥ឆ្នាំ ពីឆ្នាំ១៩៧៥ដល់ឆ្នាំ១៩៩០។ ក្រោយលោករ៉ាហ្វ៊ិក ហារីរី ត្រូវបានស្លាប់ក្នុងភេរវកម្មភ្លាម គ្រួសារលោកហារីរី បានចោទរដ្ឋាភិបាលស៊ីរីដែលគាំទ្រដោយក្រុមអេស្បូឡា ថាជាអ្នកធ្វើឃាតលោកហារីរី។ គួររំលឹកថា ដោយសាររឿងរ៉ាវសម្លាប់លោកហារីរី នៅឆ្នាំ២០០៥នោះ កងទ័ពស៊ីរីដែលមានវត្តមាននៅលីបង់ ដើម្បីទប់ស្កាត់ប្រធានាធិបតីអេមីល ឡាហ៊ូត មិនអោយបន្តអាណត្តិខ្លួនបានយូរអង្វែងនោះ ត្រូវបានដកចេញពីទឹកដីលីបង់ តាមការអំពាវនាវរបស់បារាំងនិងអាមេរិក។
ក្នុងរឿងឃាតកម្មលោកហារីរីនេះ សកម្មជននិកាយស៊ុននីតដែលគាំទ្រលោកហារីរី បានចោទទៅលើក្រុមអេស្បូឡា ហើយចោទទៀតថា ក្រុមអេស្បូឡានេះក៏បានបង្កភេរវកម្មសម្លាប់អតីតរដ្ឋមន្ត្រីហិរញ្ញវត្ថុកាលពីចុងឆ្នាំ២០១៣កន្លងទៅដែរ។ ដោយឡែក ក្រុមអេស្បូឡា និកាយស៊ីអ៊ីត ចោទអ៊ីស្រាអែល ថាជាអ្នកនៅពីក្រោយអំពើភេរវកម្មសម្លាប់លោកហារីរី។ រដ្ឋាភិបាលលីបង់បច្ចុប្បន្ន ដឹកនាំដោយនាយករដ្ឋមន្ត្រីណាជីប មីកាទី ជាអ្នកកាន់និកាយស៊ុននីត។ ដូច្នេះ រាល់ការបែកបាក់និកាយសាសនា និងការចោទប្រកាន់ស្មុគស្មាញទាំងអស់នេះ មិនអាចអោយរដ្ឋាភិបាលលីបង់ស៊ើបអង្កេតភេរវកម្មបានស្រួលនោះឡើយ ទើបបានជាសុំអោយមានតុលាការអន្តរជាតិឡាអេកាត់ទោសដូច្នេះ។ សវនាការតុលាការក្រុងឡាអេ ក៏ដើម្បីបន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹងនយោបាយលីបង់ផងដែរ។
៣-សវនាការកាត់ទោសកំបាំងមុខថ្ងៃនេះ គឺដើម្បីវាយប្រហារក្រុមអេស្បូឡា រឺក៏យ៉ាងណា ព្រោះថា ជនជាប់សង្ស័យទាំង៤នាក់ រួមទាំងជនទី៥នោះ គឺសុទ្ធតែជាសមាជិកក្រុមអេស្បូឡា និកាយស៊ីអ៊ីត?
ការកកើតតុលាការក្រុងឡាអេ បានបង្កភាពចម្រូងចម្រាសនៅលីបង់។ ក្រុមអេស្បូឡាចោទតុលាការនេះថា ចេញមកពីការឃុបខិតរវាងអ៊ីស្រាអែលនិងអាមេរិក ប្រឆាំងសមាជិកក្រុមអេស្បូឡា។ ទោះបែបនេះក្តី លោកនរម៉ាន់ ហ្វារែល ជារដ្ឋអាជ្ញាទូទៅក្នុងតុលាការឡាអេ ប្រាប់ថា សវនាការថ្ងៃនេះមិនមែនប្រឆាំងក្រុមអេស្បូឡាទេ តែគឺប្រឆាំងនឹងទង្វើដែលចោទលើជនជាប់ចោទទាំងនេះ។
ក្រុមអេស្បូឡាធ្លាប់បានស្នើផ្តល់ភស្តុតាងដល់តុលាការឡាអេ បញ្ជាក់ថា អ៊ីស្រាអែលបានបង្កភេរវកម្មសម្លាប់អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីលីបង់។ ការស៊ើបអង្កេតរបស់តុលាការ នៅបន្តធ្វើនៅឡើយ ថ្វីបើមានសវនាការថ្ងៃនេះក្តី។ ដោយឡែក ដោយក្រុមអេស្បូឡាចោទអ៊ីស្រាអែល ហើយគ្រួសារលោកហារីរីចោទលើរដ្ឋាភិបាលស៊ីរីនោះ ជនសំខាន់ៗមួយចំនួនប្រហែលអាចពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើភេរវកម្មធ្វើឃាតលោកហារីរីនេះដែរ។ ទោះជាតុលាការក្រុងឡាអេសម្រាប់លីបង់ បានបង្កើតច្រើនឆ្នាំមកហើយ ដើម្បីរកចម្លើយច្បាប់សម្រាប់អំពើភេរវកម្ម ភេរវកម្មជាច្រើននៅតែបន្តញាំញីលីបង់ដដែលជាដដែល៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ