ហេតុអ្វីបានជាការរញ្ជួយដីនៅតួកគីពេលនេះមានសភាពធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំង?
កាលពីពេលកន្លងមក តួកគីក៏តែងតែជួបនឹងគ្រោះរញ្ជួយដីជាញឹកញាប់ដែរ គ្រាន់តែភាគច្រើនជាការរញ្ជួយដីក្នុងកម្រិតទាប។ ការរញ្ជួយដីកាលពីថ្ងៃចន្ទ ជាការរញ្ជួយដ៏ខ្លាំងមិនធ្លាប់មាននៅតួកគី នៅក្នុងរយៈពេលជាង ៨០ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ។ វាក៏ជាគ្រោះរញ្ជួយដីមួយ ដែលបង្កឲ្យមានការខូចខាតយ៉ាងសម្បើមកម្រមានផងដែរ។
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖ កែប្រែថ្ងៃទី៖
ស្តាប់ - ០៥:៤៦
ហេតុអ្វីបានជាតួកគីតែងតែជួបនឹងគ្រោះរញ្ជួយដីញឹកញាប់បែបនេះ?
ការរញ្ជួយដីកើតឡើង ដោយសារចលនាផ្លាកតិកតូនិក។ សម្បកផែនដីយើង ត្រូវចែកចេញជាផ្នែកដាច់ពីគ្នា ខ្លះតូចខ្លះធំ ដែលយើងហៅថា “ផ្លាកតិកតូនិក”។ ផ្លាកតិកតូនិកនេះក៏មិនមែននៅនឹងថ្កល់មួយកន្លែងដែរ។ វាមានចលនាជាប់ជាប្រចាំ ហើយមានចលនានៅក្នុងទិសដៅផ្សេងៗគ្នា អាស្រ័យទៅតាមផ្លាកតិកតូនិកនីមួយៗ។
ចលនាផ្លាកតិកតូនិកនេះ កើតឡើងក្នុងល្បឿនយឺតៗ ខ្លះអាចទៅដល់ ៤ទៅ៥សង់ទីម៉ែត្រក្នុងមួយឆ្នាំ ហើយខ្លះត្រឹម១ទៅ២សង់ទីម៉ែត្រក្នុងមួយឆ្នាំតែប៉ុណ្ណោះ។ ក៏ប៉ុន្តែ បន្តិចម្តងៗ នៅពេលដែលផ្លាកតិកតូនិកកកិតគ្នា វាបង្កើតឲ្យមានជាគ្រោះរញ្ជួយដី។
ហេតុដូច្នេះហើយបានជាគ្រោះរញ្ជួយដី តែងតែកើតមាន នៅតាមបណ្តោយព្រំដែន រវាងផ្លាកតិកតូនិក។ ចំណែកតួកគី គឺជាប្រទេសដែលស្ថិតនៅត្រង់តំបន់ ដែលជាចំណុចប្រសព្វ រវាងផ្លាកតិកតូនិករហូតដល់ទៅ ៤ឯណោះ។
ប្រទេសតួកគីទាំងមូល គឺជាកូនផ្លាកតិកតូនិកមួយទៅហើយ គឺផ្លាកតិកតូនិកអាណាតូលី ដែលមានចលនាពីកើតទៅលិច។ នៅខាងជើង ជាប់នឹងផ្លាកតិកតូនិកអាណាតូលីនេះ គឺផ្លាកតិកតូនិកអឺរ៉ាស៊ី ដែលមានចលនាចាក់ចុះមកខាងត្បូង។ ចំណែកទៅខាងត្បូង គឺផ្លាកតិកតូនិកអារ៉ាប់ (ត្បូងឆៀងខាងកើត) និងផ្លាកតិកតូនិកអាហ្វ្រិក (ត្បូងឆៀងខាងលិច) ដែលមានចលនាចាក់ឡើងទៅទិសខាងជើង។
នេះហើយជាហេតុផល ដែលធ្វើឲ្យតួកគីត្រូវជួបនឹងគ្រោះរញ្ជួយដីជាញឹកញប់។ គ្រោះរញ្ជួយដី កាលពីថ្ងៃចន្ទ៦កុម្ភៈ កើតឡើងនៅជាយប៉ែកខាងកើតផ្លាកតិកតូនិកអាណាតូលី ត្រង់ព្រំដែនជាមួយនឹងផ្លាកតិកតូនិកអារ៉ាប់។
ហេតុអ្វីបានជាគ្រោះរញ្ជួយដីលើកនេះមានសភាពធ្ងន់ធ្ងរ?
លក្ខណៈធ្ងន់ធ្ងរនៃគ្រោះរញ្ជួយដីនៅតួកគីលើកនេះ គឺដោយសារតែមានកត្តា ៣ផ្សំបញ្ចូលគ្នា៖ កម្លាំងរញ្ជួយ ជម្រៅនៃចំណុចរញ្ជួយ និងប្រភេទនៃចលនារញ្ជួយ។
ការរញ្ជួយដីនេះ មានកម្រិតរញ្ជួយរហូតដល់ទៅ ៧,៨រ៉ិចទ័រ (ការរញ្ជួយដីចាប់ពីកម្រិត ៧រ៉ិចទ័រឡើងទៅ គឺគេចាត់ទុកជាកម្រិតធ្ងន់)។ លើកចុងក្រោយ ដែលតួកគីស្គាល់គ្រោះរញ្ជួយដីកម្រិត ៧,៨រ៉ិចទ័រនេះ គឺកាលពីឆ្នាំ ១៩៣៩ មានន័យថា នេះជាការរញ្ជួយដីខ្លាំងមិនធ្លាប់កើតមាននៅក្នុងប្រទេសតួកគី នៅក្នុងរយៈពេលជាង ៨០ឆ្នាំកន្លងទៅ។
ក្រៅពីកម្រិតជួយខ្លាំង កត្តាទីពីរ គឺជម្រៅនៃចំណុចរញ្ជួយ។ ជាទូទៅ ក្នុងកម្រិតរញ្ជួយស្មើគ្នា នៅពេលដែលចំណុចរញ្ជួយកាន់តែរាក់ វាធ្វើឲ្យប៉ះពាល់កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ ទៅដល់ផ្ទៃដីផ្នែកខាងលើ។ ការរញ្ជួយដីនៅតួកគីនេះ មានចំណុចរញ្ជួយរាក់ គឺជម្រៅពីផ្ទៃដី ចុះទៅខាងក្រោមត្រឹមប្រហែលជាង ២០គីឡូម៉ែត្រតែប៉ុណ្ណោះ។
កត្តាទីបី គឺប្រភេទនៃចលនារញ្ជួយ (ទិសដៅនៃការកកិតរវាងផ្លាកតិកតូនិក)។ ការរញ្ជួយដីនៅតួកគី គឺកើតឡើងតាមយន្តការមួយ ដែលគេហៅជាភាសាអង់គ្លេសថា “Strike-Slip Fault” មានន័យថា ផ្លាកតិកតូនិកមួយមានចលនាទៅខាងឆ្វេង ចំណែកមួយទៀតមានចលនាទៅខាងស្តាំ ហើយកកិតគ្នាក្នុងទិសដៅផ្តេក បង្កើតជាកម្លាំងរញ្ជួយ តាមបណ្តោយព្រំដែនផ្លាកតិកតូនិក ដែលលាតសន្ធឹងរហូតដល់ទៅរាប់រយគីឡូម៉ែត្រ ប៉ះពាល់ទៅដល់តំបន់កាន់តែច្រើន។
ជាក់ស្តែង គេឃើញថា បន្ទាប់ពីការរញ្ជួយលើកទីមួយ មានការរញ្ជួយជាច្រើនទៀត (Aftershock) កើតឡើងបន្តបន្ទាប់គ្នា តាមបណ្តោយព្រំដែនផ្លាកតិកតូនិក ដោយខ្លះមានកម្លាំងរញ្ជួយត្រឹម ៥ ទៅ ៦ រ៉ិចទ័រ ក៏ប៉ុន្តែ មានការរញ្ជួយមួយ ដែលមានកម្លាំងរញ្ជួយខ្លាំងរហូតដល់ទៅ ៧,៥រ៉ិចទ័រ។
ការរញ្ជួយកម្រិត ៧,៥រ៉ិចទ័រនេះ កើតឡើងច្រើនម៉ោងក្រោយការរញ្ជួយលើកទីមួយ ហើយ នៅចម្ងាយរហូតដល់ទៅប្រហែលជា ១០០គីឡូម៉ែត្រឯណោះ ពីចំណុចរញ្ជួយទីមួយ។ ការរញ្ជួយ (Aftershock) ដែលមានកម្លាំងរញ្ជួយខ្លាំង ហើយរាយប៉ាយតាមបណ្តោយព្រំដែនផ្លាកតិកតូនិក កាន់តែវែងបែបនេះ វារឹតតែបង្កឲ្យមានការខូចខាតខ្លាំង នៅក្នុងតំបន់កាន់តែធំ។ ម្យ៉ាងទៀត វាក៏ចោទជាបញ្ហាធំផងដែរ ទៅដល់ប្រតិបត្តិការសង្គ្រោះ ដើម្បីតាមរុករកអ្នករស់រានមានជីវិត ដែលកំពុងជាប់ក្នុងអគារ ឬក្នុងគំនរអគារ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ