តើអន្តរជាតិអាចចេញបម្រាមមិនឲ្យគេលក់ នាំចូលអាវុធទៅអ៊ីស្រាអែលដែរឬទេ?
ភាពមានះរបស់អ៊ីស្រាអែលដើម្បីគាស់រំលើងក្រុមហាម៉ាសនៅហ្កាហ្សា ដោយមិនខ្វល់ពីអាយុជីវិតរបស់ប្រជាជនស៊ីវិលប៉ាឡេស្ទីនកំពុងហុចផលអវិជ្ជមានបណ្តើរដល់រដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្រាអែល។ នៅក្រោយការវាយប្រហារមីស៊ីលសម្លាប់បុគ្គលិកមនុស្សធម៌បរទេស៦នាក់របស់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលអាមេរិក កាលពីថ្ងៃចន្ទ អ៊ីស្រាអែលបានទទួលស្គាល់ថាវាជាកំហុសឆ្គង និងបានបណ្តេញ ដកតំណែងប្រធានអង្គភាពដ្រូនដែលទទួលខុសត្រូវបាញ់មីស៊ីលបំផ្លាញរថយន្តរបស់អង្គការអាមេរិកាំង។ ប៉ុន្តែ ការសារភាពទទួលកំហុសមិនបានធ្វើឲ្យអ៊ីស្រាអែលរួចខ្លួននោះទេ ផ្ទុយទៅវិញ សំឡេងដង្ហើយឲ្យអ៊ីស្រាអែលបើកការស៊ើបអង្កេត និងបញ្ឈប់សង្រ្គាមនៅហ្កាហ្សាមានកាន់តែច្រើនឡើងៗ។ បន្ថែមពីលើនោះ អ៊ីស្រាអែលក៏កំពុងប្រឈមនឹងរលកតវ៉ា ទាមទារឲ្យគេឈប់លក់អាវុធឲ្យអ៊ីស្រាអែល។ នៅថ្ងៃសុក្រទី ៥មេសា ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិបោះឆ្នោតលើសេចក្តីសម្រេចដែលលើកនិយាយពីប្រល័យពូជសាសន៍ និងទាមទារឲ្យគេឈប់លក់អាវុធទៅអ៊ីស្រាអែលដែលកំពុងធ្វើសង្រ្គាមនៅហ្កាហ្សា។ តើប្រទេសណាខ្លះដែលលក់អាវុធឲ្យអ៊ីស្រាអែល?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៦:៣៨
នៅក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ អ៊ីស្រាអែលស្ថិតក្រោមភ្លើងហ្វារិះគន់ខ្លាំងៗ ដោយសារតែសង្រ្គាមសងសឹករបស់អ៊ីស្រាអែលនៅហ្កាហ្សាសម្លាប់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនសឹងជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ នៅចំពោះមុខភាពមានះរបស់អ៊ីស្រាអែលដែលប្តេជ្ញាគាស់រំលើងក្រុមហាម៉ាស ដោយមិនខ្វល់ពីអាយុជីវិតរបស់ប្រជាជនស៊ីវិលប៉ាឡេស្ទីនយ៉ាងដូច្នេះក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនៅថ្ងៃសុក្រទី៥មេសាបានបោះឆ្នោតលើសេចក្តីសម្រេចដែលទាមទារឲ្យគេឈប់លក់អាវុធទៅឲ្យអ៊ីស្រាអែល។ សម្រាប់ប៉ាគីស្ថានដែលជាអ្នកស្នើសេចក្តីសម្រេចនៅក្នុងនាមជាអ្នកតំណាងអង្គការសហប្រតិបត្តិការអ៊ីស្លាម(ដែលមាន៥៥ប្រទេស)គ្រប់ប្រទេសត្រូវឈប់លក់ បញ្ជូន អាវុធ គ្រាប់ឬសម្ភារៈយោធាផ្សេងៗទៀតទៅឲ្យអ៊ីស្រាអែល បន្ទាប់ពីមានសេចក្តីរាយការណ៍ថា អ៊ីស្រាអែលប្រើគ្រាប់ផ្ទុះ ទៅលើតំបន់ប្រជុំជនស៊ីវិល។ សេចក្តីសម្រេចនៅបានថ្កោលទោសអ៊ីស្រាអែលដែលប្រើកម្មវិធីបញ្ញាសិប្បនិម្មិតនៅក្នុងការសម្រេចចិត្ត វាយប្រហារទៅលើគោលដៅនៅហ្កាហ្សា។
នៅពេលអ៊ីស្រាអែលប្តេជ្ញាបន្តធ្វើសង្រ្គាមកម្ទេចក្រុមហាម៉ាស ដោយមិនខ្វល់ពីអាយុជីវិត ទុក្ខវេទនារបស់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនយ៉ាងដូច្នេះ ប្រទេសលោកខាងលិចដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អ៊ីស្រាអែលត្រូវប្រឈមនឹងការរិះគន់ រងការដាក់សម្ពាធក្នុងស្រុក និងនៅអន្តរជាតិ ដើម្បីឲ្យឈប់លក់អាវុធទៅឲ្យអ៊ីស្រាអែល។
នៅអង់គ្លេស អ្នកច្បាប់ជាង៦០០នាក់បានធ្វើញត្តិទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលអង់គ្លេសផ្អាកការលក់អាវុធទៅឲ្យអ៊ីស្រាអែល នៅក្នុងហេតុផលថា វាអាចរំលោភច្បាប់អន្តរជាតិ និងអាចចូលរួមនៅក្នុងការប្រព្រឹត្តអំពើប្រល័យពូជសាសន៍នៅហ្កាហ្សា។ នៅទីក្រុងឡុងដ៍ អ្នកគាំទ្រប៉ាឡេស្ទីនជាច្រើននាក់ក៏បានធ្វើបាតុកម្មទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលឈប់ផ្សំគំនិតជាមួយអ៊ីស្រាអែលតាមរយៈការលក់បញ្ជូនអាវុធទៅឲ្យអ៊ីស្រាអែល ព្រោះ ថាមិនត្រូវទេ អ៊ីស្រាអែលអាចប្រើវានៅក្នុងការវាយប្រហារមីស៊ីលដែលបានសម្លាប់អ្នកស្ម័គ្រចិត្តរបស់អង្គការមនុស្សធម៌ ៧នាក់ ដែលនៅក្នុងនោះ ៣នាក់ជាជនជាតិអង់គ្លេស។
យោងតាមរដ្ឋាភិបាលក្រុងឡុងដ៍ អង់គ្លេសលក់សម្ភារៈយោធាតម្លៃ៥៣លានដុល្លារទៅឲ្យអ៊ីស្រាអែលក្នុងឆ្នាំ២០២២។ វាជាចំនួនដ៏តិចតួចបើប្រៀបធៀបនឹងប្រទេសនាំចេញអាវុធធំៗ ដូចជាអាមេរិក អាល្លឺម៉ង់ អ៊ីតាលី បារាំង។
អាមេរិក សម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អ៊ីស្រាអែល នាំមុខគេខាងលក់បញ្ជូនអាវុធសន្ធឹកសន្ធាប់ទៅឲ្យអ៊ីស្រាអែល។ វាជានយោបាយរបស់អាមេរិកតាំងពីចប់សង្រ្គាមលោកលើកទី២ ដែលថា អ៊ីស្រាអែលជាប្រទេសដែលត្រូវទទួលបានជំនួយបរទេសអាទិភាព ពីអាមេរិក។ គិតរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន អាមេរិកបានផ្តល់ជំនួយដល់អ៊ីស្រាអែលប្រមាណ ១៥៨ពាន់លានដុល្លារ នៅក្រោមរូបភាពជំនួយទ្វេភាគី ឬកញ្ចប់ថវិកាសម្រាប់អភិវឌ្ឍផលិតប្រព័ន្ធខែលមីស៊ីល Iron Dome។
វិទ្យាស្ថានអន្តរជាតិ SIPRIវាយតម្លៃថា នៅចន្លោះឆ្នាំ ២០១៩ និងឆ្នាំ ២០២៣ ៦៩%នៃអាវុធនាំចូលទៅអ៊ីស្រាអែល មានប្រភពពីអាមេរិក ដូចជារថក្រោះ គ្រាប់ប្លោង កាំភ្លើងធំ គ្រាប់បែក និងមីស៊ីលមានឧបករណ៍បញ្ជាជាដើម។
ជាទូទៅ អ៊ីស្រាអែលបានប្រើលុយជំនួយយោធាជាង៣ពាន់លាន(៣៣០០លាន) ដុល្លារដែលអាមេរិកជួយប្រចាំឆ្នាំ ដើម្បីយកទៅចំណាយលើការទិញអាវុធពីបរទេស។
នៅចុងខែតុលា ខែដែលអ៊ីស្រាអែលផ្តើមធ្វើសង្រ្គាមសងសឹកក្រុមហាម៉ាសនៅហ្កាហ្សា រដ្ឋបាលលោកចូ បៃដិនបានសុំឲ្យព្រឹទ្ធសភាបោះឆ្នោតអនុញ្ញាតឲ្យលក់សព្វាវុធបន្ថែម តម្លៃ ១៤ពាន់លាន(១៤៣០០លាន)ដុល្លារទៅឲ្យអ៊ីស្រាអែល។
រដ្ឋអំណាចអ៊ីស្រាអែលមិនបានបង្ហាញជាផ្លូវការ ចំនួន ប្រភេទសព្វាវុធដែលអ៊ីស្រាអែលបានទទួលពីអាមេរិក។ ប៉ុន្តែ កាសែតក្នុងស្រុកអ៊ីស្រាអែលសរសេរថា ចាប់តាំងពីផ្តើមសង្រ្គាមនៅហ្កាហ្សានៅខែតុលា អ៊ីស្រាអែលបានទទួលយន្តហោះដឹកសម្ភារៈយោធាចំនួន២៥០គ្រឿង នាវាជាង២០គ្រឿង និងអាវុធ សម្ភារៈយោធារាប់ម៉ឺនតោន។ កាសែតអាមេរិក New York Times វិញបានចុះផ្សាយពីវត្តមានគ្រាប់ផ្ទុះអាមេរិកប្រភេទ MK-84នៅហ្កាហ្សា បន្ទាប់ពីអ៊ីស្រាអែលបានទទួលពីអាមេរិកប្រមាណ៥ពាន់គ្រាប់ នៅខែធ្នូចុងឆ្នាំមុន។
ក្រៅពីលក់ និងសហការជាមួយអ៊ីស្រាអែលនៅក្នុងកម្មវិធីផលិតសព្វាវុធជាមួយបច្ចេកវិទ្យាចុងក្រោយ ដូចជាប្រព័ន្ធខែលមីស៊ីល Iron Domeដែលមានសមត្ថភាពទប់ស្កាត់គ្រាប់រ៉ូក្កែតរបស់ក្រុមហាម៉ាស និងក្រុមហេសបូឡាលីបង់ អាមេរិកនៅបានបើកសិទ្ធិឲ្យអ៊ីស្រាអែលប្រើគ្រាប់ក្នុងឃ្លាំងស្តុករបស់អាមេរិកនៅអ៊ីស្រាអែល។ អាមេរិកបានស្តុកគ្រាប់ សព្វាវុធច្រើនសម្បើមនៅក្នុងទឹកដីអ៊ីស្រាអែល ដើម្បីសម្រួលការដឹកជញ្ជូន នៅក្នុងករណីមានផ្ទុះសង្រ្គាមក្នុងតំបន់។ មួយវិញទៀត ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៦០ អាមេរិកបានធ្វើយ៉ាងម៉េចដើម្បីអ៊ីស្រាអែលមានមធ្យោបាយយោធាខ្លាំងពូកែជាងប្រទេសជិតខាងនៅក្នុងតំបន់ដើមបូព៌ា។ ហេតុផលនេះហើយដែលធ្វើឲ្យអ៊ីស្រាអែលជាប្រទេសដំបូងគេនៅក្នុងតំបន់ដែលមានសិទ្ធិទទួលបានយន្តហោះចម្បាំងដ៏ទំនើបរបស់អាមេរិក F-35។
បន្ទាប់ពីអាមេរិក គឺអាល្លឺម៉ង់ដែលជាដៃគូលក់សព្វាវុធ តំណាងឲ្យ៣០%នៃសព្វាវុធបរទេសនាំចូលទៅអ៊ីស្រាអែល។ បើតាមវិទ្យាស្ថានSIPRI បន្ទាប់ពីកើនឡើងទ្វេដងពីឆ្នាំ ២០២២ ដល់ឆ្នាំ ២០២៣ បរិមាណអាវុធអាល្លឺម៉ង់លក់ទៅឲ្យអ៊ីស្រាអែលបានហក់កើនឡើងខ្លាំងនៅក្រោយថ្ងៃទី៧តុលា។
យោងតាមការចុះផ្សាយរបស់កាសែតអាល្លឺម៉ង់ រដ្ឋាភិបាលអាល្លឺម៉ង់លក់អាវុធសម្រាប់វាយប្រហារប្រមាណតែ២%ប៉ុណ្ណោះ ក្រៅពីនោះជាសម្ភារៈយោធា ដូចជារថពាសដែកសម្រាប់ដឹកជញ្ជូនទាហាន និងគ្រឿងការពារខ្លួនជាដើម។
មន្រ្តីទូតអង់គ្លេសបានបង្ហើបឲ្យដឹងថា ទោះជាក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សចេញសេចក្តីសម្រេចទាមទារឲ្យគេឈប់លក់អាវុធទៅឲ្យអ៊ីស្រាអែល ប៉ុន្តែ នៅក្នុងស្ថានភាពជាក់ស្តែង គ្មានថ្ងៃដែលសហគមន៍អន្តរជាតិអាចចេញបំរាមហាមមិនឲ្យគេលក់នាំចូលអាវុធទៅអ៊ីស្រាអែល ដូចដែលគេធ្លាប់ធ្វើដាក់កូរ៉េខាងជើង ឬអ៊ីរ៉ង់។ នោះក៏ព្រោះតែផលប្រយោជន៍ឆ្នាំងបាយរបស់ប្រទេសដែលមានឧស្សាហកម្មយោធានាំមុខដូចជាអាមេរិក អាល្លឺម៉ង់ អ៊ីតាលី បារាំងជាដើម។ ម្យ៉ាង អាមេរិកត្រូវការពារ ផ្គត់ផ្គង់អ៊ីស្រាអែលឲ្យមានសព្វាវុធគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីឲ្យអ៊ីស្រាអែលការពារខ្លួននៅក្នុងហ្វូងប្រទេសដែលមិនចង់ឃើញវត្តមានរបស់អ៊ីស្រាអែលនៅដើមបូព៌ា។
ផ្ទុយពីបារាំង កាណាដា អ៊ីតាលី ដែលប្រកាសផ្អាកលក់អាវុធទៅឲ្យអ៊ីស្រាអែលក្នុងកាលៈទេសៈដែលអ៊ីស្រាអែលកំពុងធ្វើសង្រ្គាមនៅហ្កាហ្សា អាមេរិក និងអាល្លឺម៉ង់ជាដើមនៅតែបន្តលក់អាវុធទៅឲ្យអ៊ីស្រាអែល។ អាមេរិក អាល្លឺម៉ង់បានបោះឆ្នោតប្រឆាំងសេចក្តីសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សដែលនិយាយពីការឈប់លក់នាំអាវុធទៅអ៊ីស្រាអែល នោះបើទោះជាឃើញ មានប្រជាជនស៊ីវិលប៉ាឡេស្ទីនស្លាប់សឹងជារៀងរាល់ថ្ងៃ ដោយសារសព្វាវុធដែល អ៊ីស្រាអែលបានទទួល ទិញពីបរទេស។ អាចនិយាយម្យ៉ាងថា នៅលើឆាក អាមេរិកជាដើមបានទាមទារឲ្យអ៊ីស្រាអែលជំរុញឲ្យមានបទឈប់បាញ់បន្ទាន់ដើម្បីទប់ស្កាត់ការបាត់បង់ជីវិតប្រជាជនស៊ីវិលប៉ាឡេស្ទីន។ ប៉ុន្តែ នៅពីក្រោយឆាក លោកខាងលិចនាំមុខដោយអាមេរិកនៅតែបន្តលក់អាវុធទំនើបៗ ដែលអ៊ីស្រាអែលប្រើក្នុងសង្រ្គាមហ្កាហ្សា ហើយអ្នកដែលរងគ្រោះស្លាប់ជីវិត គ្មានអ្នកណាក្រៅតែពីស្រ្តី និងកុមារប៉ាឡេស្ទីន៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ