អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតបើកអន្តរាគមន៍យោធានៅយេមែន
ភាពចលចលវិកវរនយោបាយនៅប្រទេសយេមែន បានបង្កឲ្យប្រទេសនេះ ក្លាយជាទីលានប្រយុទ្ធគ្នា រវាងក្រុមអ៊ីស្លាមជាច្រើនក្រុម។ ក្រុមឧទ្ទាមហ៊ូទី ដែលជាក្រុមយោធា បះបោរនៅភាគខាងលិចប្រទេសនេះ បានធ្វើការវាយប្រហារដោយកម្លាំង វាយយកបានក្រុងសាណា ដែលជារដ្ឋធានីរបស់ប្រទេសយេមែន។ លោកប្រធានាធិបតីយេមែន ដែលបាននិរទេសខ្លួន បានអំពាវនាវ ឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិ និងប្រទេសអារ៉ាប់ផ្សេងទៀត ចូលមកជួយ ប្រជាជនយេមែន ដែលកំពុងតែជួបគ្រោះថ្នាក់។ នៅយប់ថ្ងៃពុធ ទី ២៥ មីនានេះ អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត បានសម្រេចចិត្ត ធ្វើអន្តរាគមន៍យោធា ដើម្បីបង្រ្កាបក្រុមឧទ្ទាមហ៊ូទី។ មានប្រទេសអារ៉ាប់មួយចំនួនទៀត ក៏បានសន្យាចូលរួមក្នុងអន្តរាគន៍នេះដែរ។
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖ កែប្រែថ្ងៃទី៖
ស្តាប់ - ០៧:១១
ដើមហេតុនៃជម្លោះ និងវិបត្តិនយោបាយ នៅយេមែន៖
វិបត្តិនយោបាយ នៅយេមែន មិនមែនទើបតែមានទេ គឺតាមពិត វិបត្តិនេះ បានរ៉ាំរ៉ៃ អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ។ ភាគខាងលិចយេមែន ធ្លាប់ជាអតីតដែនដីរបស់ កូនរាជាណាចក្រអ៊ីស្លាមមួយ ឈ្មោះថា ហ្សៃឌីស្ត៍(Zaidiste) ដែលតំបន់នេះឯង ជាទីតាំង របស់ក្រុមឧទ្ទាមហ៊ូទី (Houthis)។ តំបន់នេះមានប្រជាជនរស់នៅសុទ្ធសឹងជាអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម និកាយឈីអ៊ីត។ បន្ទាប់ពីមានរដ្ឋប្រហារ នៅឆ្នាំ១៩៦២ និងការបង្រួបបង្រួមគ្នានៅឆ្នាំ១៩៩០ យេមែនទាំងមូល ក្លាយជាប្រទេសសាធារណរដ្ឋ។ ក្រុមហ៊ូទី ដែលជាក្រុមនិកាយឈីអ៊ីត បានក្លាយជាជនជាតិភាគតិច នៅក្នុងប្រទេសយេមែនទាំងមូល ដែលសំបូរភាគច្រើនជាជនជាតិអ៊ីស្លាមនិកាយស៊ុនីត។
ក្រុម ហ៊ូទី នេះធ្លាប់ធ្វើការបះបោរ ជាច្រើនលើក រួចមកហើយ តួយ៉ាង កាលពីឆ្នាំ១៩៩៤ ហើយនឹងឆ្នាំ ២០០៤។ ជម្លោះសាសនា ជាមូលហេតុចំបង ដែលធ្វើឲ្យក្រុមហ៊ូទី មិនចុះសម្រុងគ្នា ជាមួយរដ្ឋាភិបាល យេមែន ព្រោះថាជារដ្ឋាភិបាលរបស់ក្រុមស៊ុនីត។ ក្រុមហ៊ូទីនេះ បានចោទប្រកាន់ រដ្ឋាភិបាលយេមែនថា ថាមានការលម្អៀង ទុកប្រជាជនអ៊ីស្លាមឈីអ៊ីត ឲ្យវេទនា មិនយកចិត្តទុកដាក់ ហើយថា នយោបាយគ្រប់គ្រងប្រទេស មិនត្រូវបានធ្វើឡើង ដោយស្មើរភាពនោះទេ។
ក្រុមហ៊ូទី មានកម្លាំង ប្រហែលជាជាង ១ម៉ឺននាក់ ដែលបានតស៊ូប្រយុទ្ធ ជាមួយរដ្ឋាភិបាលយេមែន។ ដែនដីដែលក្រុមនេះបានវាយយកបាន បានរីកធំបន្តិចម្តងៗ នៅភាគខាងលិចទឹកដីយេមែន ហើយចុងក្រោយនេះ គឺនៅ ថ្ងៃទី ២២ មករា ថ្មីៗនេះ តែម្តង ដែល ក្រុមហ៊ូទី បានវាយយកបាន ទីក្រុងសាណា រដ្ឋធានី យេមែន។ លោក ប្រធានាធិបតី ហាឌី បានរត់គេចខ្លួន ទៅសម្ងំពួន នៅក្រុងមួយទៀតឈ្មោះអាឌែន។
ប៉ុន្តែ បញ្ហានៅ យេមែន វាស្មុគ្រស្មាញ ដោយសារតែក្រុមប្រយុទ្ធ មិនមែនមានតែក្រុមឧទ្ទាមហ៊ូទីនេះ តែឯងទេ។ គឺនៅមានក្រុមអាល់កាអ៊ីដា ដែលមានសាខានៅយេមែន ឈ្មោះ អាក់ប៉ា (AQPA) ក៏បានធ្វើការប្រយុទ្ធជាមួយរដ្ឋាភិបាលយេមែនដែរ។ ហើយក្រុមអាល់កាអ៊ីដា និងក្រុមហ៊ូទីនេះ អត់ត្រូវគ្នាទេ។ នៅមានសត្រូវមួយទៀត ដែលសាហាវជាងនេះទៅទៀត គឺក្រុមជីហាតរដ្ឋអ៊ីស្លាម ពួកនេះឯងដែលបាន ឆក់ឱកាសចលាចលនៅក្រុងសាណា បានដាក់គ្រាប់បែកបំផ្ទុះក្នុងវិហារអ៊ីស្លាម កាលពីសប្តាហ៍មុន ដែលបានសម្លាប់ជីវិតមនុស្ស ជិត១៥០នាក់។ ដូច្នេះយើងឃើញថា ភាពចលាចលនយោបាយ ការវាយប្រយុទ្ធគ្នា នៅយេមែន មិនមែនមានតែក្រុមហ៊ូទីទេ ដែលជាអ្នកបង្កឡើង។
អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត ដឹកនាំការវាយប្រហារលើយេមែន ជាមួយប្រទេសអារ៉ាប់ផ្សេងទៀត៖
លោក អគ្គរដ្ឋទូត អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត ប្រចាំសហរដ្ឋអាមេរិក បានធ្វើសន្និសីតកាសែត នៅក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ដើម្បីប្រាប់ពីការសម្រេចចិត្ត ធ្វើអន្តរាគមន៍យោធារបស់ ទាហានអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត។ មកទល់ពេលនេះ អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត ធ្វើតែប្រតិបត្តិការយោធាផ្លូវអាកាសតែប៉ុណ្ណោះ។ ពោលគឺប្រើប្រាស់យន្តហោះចម្បាំង ទៅទំលាក់គ្រាប់បែក តាមទីតាំងរបស់ពួក ហ៊ូទី។ កងកម្លាំងរបស់ អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត បានចាប់ផ្តើមចេញប្រតិបត្តិការ តាំងពីយប់ថ្ងៃពុធ ឈានចូលថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ ដោយបានទំលាក់គ្រាប់បែក ទៅលើក្រុងសាណា។ តាមការរាយការណ៍ មានប្រជាជនសាមញ្ញ១៥នាក់ បានស្លាប់ ក្នុងប្រតិបត្តិការនេះ។ ហើយវិមានប្រធានាធិបតី យេមែន ក៏បានឆេះខ្ទេចខ្ទីរ មួយភាគធំដែរ។ ទូរទស្សន៍ អាល់ អារ៉ាប៊ីយា បានផ្សាយថា អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត បានត្រៀមកម្លាំង ប្រមាណជា ១៥ម៉ឺននាក់ និង យន្តហោះចម្បាំងចំនួន១០០គ្រឿង ដើម្បីធ្វើប្រតិបត្តិការនេះ។ ចំណែក ក្រុមហ៊ូទី វិញ កំពុងតែបន្តដំណើរ ខិតទៅកាន់តែជិត ដល់ក្រុង អាឌែនហើយ។
ក្រៅពី អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត នៅមានប្រទេសក្នុងតំបន់អារ៉ាប់ផ្សេងទៀត ដែលបានសន្យាថា នឹងចូលរួមក្នុងប្រតិបត្តិការយោធានេះ។ ក្នុងនោះមាន អេមៀរ៉ាតអារ៉ាប់រួម ដែលបានបញ្ជូនយន្តហោះចម្បាំងចំនួន ៣០ គ្រឿង ទៅសហការជាមួយ អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត។ ប្រទេសកាតា ដែលកន្លងមក បានខិតខំស្វែងរកដំណោះស្រាយផ្នែកនយោបាយ ជួយយេមែន ដោយបញ្ជៀសការប្រើកំលាំងយោធា ប៉ុន្តែនៅយប់មិញនេះ ក៏បានចុះហត្ថលេខា ជួយសហការក្នុងប្រតិបតិ្តការយោធាដឹកនាំដោយ អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត នេះដែរ។ គ្រាន់តែថា ពេលនេះ គេមិនទាន់ដឹងថា កាតា អាចជួយតាមវិធីណានោះទេ។ ក្រៅពីនេះ នៅមានប្រទេសមួយចំនួនទៀត ដែលបានបញ្ជូនយន្តហោះចម្បាំង ទៅចូលរួមដែរគឺ មានដូចជាម៉ារ៉ុក ហ្សកដានី អេហ្ស៊ីប ស៊ូដង់ កូវ៉េត និងបារ៉ែន។ គ្រប់គ្នា នាំគ្នា និយាយថា នេះជាការសហការគ្នា ដើម្បីជួយសង្គ្រោះប្រជាជនយេមែន នឹងនាំលោកប្រធានាធិបតី ហាឌី ដែលជាប្រធានាធិបតីស្របច្បាប់មកដឹកនាំប្រទេសវិញ។
សហរដ្ឋអាមេរិកគាំទ្រ យុទ្ធនាការយោធារបស់ អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត៖
តាមការឲ្យដំណឹង អ្នកនាំពាក្យសេតវិមាន បានប្រកាសថា រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក បានគាំទ្រយុទ្ធនាការយោធា ដែលដឹកនាំដោយ អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត។ អ្នកនាំពាក្យដដែលបានបន្ថែមថា អាមេរិក អាចនឹងចូលរួមសហការ តាមរយៈ ការផ្តល់ជំនួយផ្នែកសំភារៈ ព្រមទាំងការផ្តល់ប្រឹក្សាព័ត៌មាន នឹងទិន្នន័យលំអិត ជុំវិញ ប្រតិបតិ្តការវាយប្រហារ។
ថ្វីត្បិតយោធាអាមេរិក មិនបានធ្វើប្រតិបត្តិការដោយផ្ទាល់មែន ប៉ុន្តែកងទ័ពអាមេរិក នឹងសហការជាមួយ អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត ក្នុងការសិក្សាគម្រោងវាយប្រហារនីមួយៗ មុននឹងចេញធ្វើប្រតិបត្តិការ។
មូលហេតុ ដែលជម្រុញអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត និងប្រទេសអារ៉ាប់ផ្សេងទៀត ធ្វើអន្តរាគមន៍ នៅយេមែន៖
បើយើងមើលមួយភ្លែតទៅ គឺថា ប្រតិបត្តិការយោធាដែលដឹកនាំដោយអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត នេះ ជាដំណឹងល្អ ដើម្បីរំដោះប្រជាជនយេមែន ចេញពីក្រញ៉ាំរបស់ ក្រុមឧទ្ទាមហ៊ូទី។ ប៉ុន្តែបើយើងពិនិត្យ ឲ្យយូរបន្តិចទៅ យើងឃើញថា នេះ មិនមែនគ្រាន់តែជាការរំដោះប្រជាជនយេមែនទេ ប៉ុន្តែវាជាការប្រកាសសង្គ្រាម រវាង ក្រុមប្រទេសស៊ុនីត ជាមួយនឹងក្រុមហ៊ូទី ដែលជាក្រុមឈីអ៊ីត។ អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត ដែលមានព្រំដែន ជាប់ផ្ទាល់ជាមួយយេមែន ខ្លាចភ្លើងឆាបឆេះ ទៅដល់ផ្ទះខ្លួនដែរ។ អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត ជាមេក្រុមប្រទេសអ៊ីស្លាមនិកាយស៊ុនីត។ យ៉ាងណាមិញ ប្រទេសដែលសហការជាមួយ អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត ក្នុងប្រតិបត្តិការនេះ សុទ្ធសឹងជាប្រទេសអ៊ីស្លាម និកាយស៊ុនីតទាំងអស់។
នរណាក៏ដឹងដែរថា ក្រុមឧទ្ទាមហ៊ូទី ជាក្រុមអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម និកាយឈីអ៊ីត ហើយដែលបានទទួលការទំនុកបំរុង ពីប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ ដែលប្រកាន់និកាយឈីអ៊ីត ដូចគ្នា។ ជាក់ស្តែង ក្នុងកាលៈទេសៈនេះ អ៊ីរ៉ងមិនត្រឹមតែ មិនចូលរួមជាមួយ អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតហើយ ថែមទាំងថ្កោលទោសប្រតិបត្តិការយោធានេះទៀតផង។ អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលអ៊ីរ៉ង់ បានបញ្ជាក់ថា យុទ្ធនាការយោធា ដែលដឹកនាំដោយ អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត នៅក្នុងប្រទេសយេមែន ក្នុងពេលនេះ គឺរំលោភទាំងស្រុង ទៅលើច្បាប់អន្តរជាតិ និងអធិបតេយ្យភាពរបស់យេមែន ព្រមទាំងជម្រុញប្រទេសនេះ ឲ្យធ្លាក់ទៅក្នុងភ្លើងសង្គ្រាម កាន់តែជ្រៅទៅៗ។
ចំណុចមួយទៀត ដែលសំខាន់ គឺទាក់ទឹនទៅហ្នឹងច្រកចេញចូល សេដ្ឋកិច្ច តាមផ្លូវសមុទ្រ ក្នុងតំបន់អារ៉ាប់តែម្តង។ យេមែន មានទីតាំង មួយ ក្នុងតំបន់ដែលមានសារៈសំខាន់ណាស់ ក្នុងការចេញចូលនាវាធំៗ ជាពិសេសនាវាដឹកប្រេងតែម្តង។ យេមែនមានភូមិសាស្រ្តស្ថិតនៅ ចំពីមុខឈូងសមុទ្រ អាឌែន ដែលនៅចំមាត់ច្រកចូល ទៅក្នុងសមុទ្រក្រហម និងព្រែកជីកស៊ុយអេ របស់អេហ្ស៊ីប។ អញ្ចឹងហើយ បានគ្រាន់តែ អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត ប្រកាសថា វាយក្រុមហ៊ូទីភ្លាម អេហ្ស៊ីបគាំទ្រភ្លាម ព្រោះបើក្រុមហ៊ូទី បិទច្រកនេះ អេហ្ស៊ីបច្បាស់ជាត្រូវដាច់ពោះមិនខាន។ អេហ្ស៊ីបខ្លួនឯង ក៏ធ្លាប់លើកទ័ពមកវាយ យេមែនដែរ កាលពីទសវត្សឆ្នាំ៦០ ដោយសារតែបញ្ហានេះ។
សង្គ្រាមជាមួយក្រុមហ៊ូទី រឺជាមួយអ៊ីរ៉ង់?
ក្នុងហេតុផលដដែលនេះ វាទាក់ទងយ៉ាងស្អិត ជាមួយនឹងឥទ្ធិពលរបស់អ៊ីរ៉ង់ នៅក្នុងតំបន់ អារ៉ាប់ទាំងមូល។ ដោយយោងទៅតាមទីតាំងភូមិសាស្ត្រ អ៊ីរ៉ង់គ្រប់គ្រងស្ទើរតែទាំងស្រុង ទៅលើឈូងសមុទ្រ អូម៉ង់ និងឈូងសមុទ្រពែក្ស។ ដូច្នេះ បើសិនជាយេមែន ធ្លាក់ទៅក្នុងដៃ របស់ពួកហ៊ូទី ដែលជាកូនចៅរបស់អ៊ីរ៉ង់ទៀត មានន័យថា អ៊ីរ៉ង់ នឹងគ្រប់គ្រងទាំងឈូងសមុទ្រ អាឌែន មួយទៀត។ រឿងនេះ អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត និងប្រទេសអ៊ីស្លាមស៊ុនីត ផ្សេងទៀត ពិតជាមិនសុខចិត្តទេ ព្រោះរឿងអី សុខៗ គេទុកឲ្យ អ៊ីរ៉ង់ ដែលជាប្រទេសឈីអ៊ីតតែម្នាក់ឯង មកច្របាច់កពួកស៊ុនីត ដែលមានគ្នា ស្ទើតែពេញពិភពអារ៉ាប់ទៅហើយ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ